Türkiye’de ve dünyada her yıl binlerce çocuk lösemi hastalığına yakalanıyor. Ailelerde lösemi konusunda farkındalık yaratmak, lösemi tedavisi gören çocukların moral ve motivasyonunun sevgiyle yüksek tutulmasının kıymetine dikkat çekmek ismine her yıl dünyada 25-31 Mayıs tarihleri arasında “Dünya Lösemili Çocuklar Haftası” kapsamında çeşitli bilgilendirme aktiflikleri düzenleniyor. Ege Üniversitesi (EÜ) Tıp Fakültesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Anabilim Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Deniz Yılmaz Karapınar, hafta münasebetiyle lösemi konusunda dikkat alımlı açıklamalarda bulundu.
Lösemi hastalığının çocukluk çağında daha fazla görüldüğünü lisana getiren Prof. Dr. Deniz Yılmaz Karapınar, “Lösemi, çocukluk çağlarının makus huylu kanserleri dediğimiz hastalıkların üçte birini oluşturuyor. Çok ölümcül olduğu için değil çok fazla görüldüğü için bilinen bir hastalık. Bu yüzden ismi halk tarafından çok âlâ biliniyor. 1960’lı yıllarda birinci tanındığı vakitlerde hastalığın tedavi edilmesi mümkün değildi. Hastaların yüzde 5’i birkaç yıl yaşatılabiliyordu. Ancak ortadan geçen 60 yıllık dönemde, çocukların yüzde 90 üzerinde ömür bahtı var. Tedavide çok büyük yol alındı. Olağanda bizim kemik iliğimizde kimi kan hücreleri üretiliyor. Bu hücreler bedende birtakım hayati misyonları yerine getiriyor. Kanımızın içinde üç tip hücre var. Bunlar da kemik iliği dediğimiz yerde üretilir. Bu üç tip hücrenin yapısı bozulduğunda işlevlerini yerine getiremezler. Bu durum; kanama, enfeksiyonlar, bedenin oksijen muhtaçlığının karşılanmaması üzere sıkıntılara yol açar. Bedenimizdeki bütün hücrelerin bir ömrü var; biz buna programlanmış vefat diyoruz. Bilhassa üretilen bu kan hücreleri, öteki hücrelerle karşılaştırıldığında kısa bir ömre sahipler. Üreme halindeki hücreler duraklama yaşadıklarında çok fazla üreme ve yanılgı yapma üzere sonuçlar doğurabilirler. Olağan hücrelere nazaran çok fazla üreyen bu hücreler çok fazla yer doldururlar. Sağlıklı kan hücrelerinin üremesi için yer bırakmaz ve üretilememelerine sebep olurlar. Olağan kan hücreleriyle birebir işleve sahip olmayan bu hücreler ölmezler fakat kemik iliğinden çıkan kanın gittiği yere ulaşırlar. Burada birçok organa ulaşırlar. Bu da lösemili bireylerdeki lenf şişliklerinin oluşmasına neden olur” diye konuştu.
“Hastalığın durumuna nazaran tedavi teknikleri uygulanıyor”
Löseminin teşhis ve tedavisine değinen Prof. Dr. Deniz Yılmaz Karapınar, “Genellikle 2 ile 6 yaş ortasındaki çocuklarda görülmektedir. Lakin bütün yaş kümelerinde da görülebilir. Çocukluk çağında görülen çoğunlukla ‘akut’ olarak isimlendirilir. Yani süratlice ortaya çıkar, örneğin bir ay öncesinde büsbütün sağlıklı bireyler iken bir anda ortaya çıkan burun kanamaları, kalpte çarpıntı, halsizlik, ciltte morarmalar, ateş yükseklikleri görülebilir zira beden mikroplara karşı koyamaz. Erişkinlerde görülen lösemi ise kronik dediğimiz uzun vakte yayılan bulgular gösterir. Çocuklarda yüzde 95’inde akut geri kalanında kronik lösemi görülmektedir, çocuklarda yavaş gelişen lösemi çok enderdir. Tedavi kısmında ise her çocuğun ilaç tedavisi alması gerekir. Kemoterapi tedavisiyle lösemi hücrelerinin öldürülmesi hedeflenir fakat olağan hücreler de bu tedaviyle yok edilmektedir. Kemoterapi, bağışıklık sisteminin diğer yardımcı elemanlarını da olumsuz etkileyebiliyor. Kortizon tedavisi uygulanan çocuklarda ilaç; yüz şişkinliğine, bulantı, kusma, enfeksiyonlara karşı bağışıklık sisteminin daha eğilimli hale gelmesine yol açar. Kemoterapiden sonra birtakım çocuklara ışın tedavisi uygulanmaktadır. Işın tedavisini kan beyin bariyerine geçme ihtimali olan hücreler için kullanıyoruz. Bilinen diğer bir tedavi yolu ise kemik iliği naklidir. Çocukların büyük bir kısmı kemik iliği nakli olmadan güzelleşip hayatlarına devam edebiliyorlar” dedi.
“Ege Üniversitesi çok kapsamlı bir tedavi sunuyor”
EÜ’nün lösemi tedavisinde üstlendiği misyon hakkında bilgi veren Prof. Dr. Deniz Yılmaz Karapınar, “Löseminin her etabında burada lösemili çocukların tedavileri mümkün. Genetik sorunların saptanması, kemoterapilerin verilmesi, radyoterapilerin verilmesi farklı farklı kısımların çok büyük bir iş birliğiyle çalışarak gerçekleştirdiği bir süreç. Kemoterapinin verildiği kısmı EÜ Çocuk Hemotolojisi olarak biz yapıyoruz, radyoterapiyi Radyasyon Onkolojisi, Tıbbi Genetik genetik defektlerini pahalandırıyor, Patoloji, kemik iliği biyopsilerini değerlendirmeye çalışıyor, kemik iliği nakil ünitesi de kemik iliği naklini yapıyor. Ege Üniversitesinin çok kapsamlı bir tedavi sunduğunu söyleyebiliriz” sözlerini kullandı.
Prof. Dr. Deniz Yılmaz Karapınar, lösemi ile ilgili en büyük sorunlardan birinin kemik iliği donörleri olduğunu söyleyerek bu bahiste farkındalık yaratılması gerektiğini vurguladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
News
